Κατηγορία: Ειδήσεις
Ένα φθινοπωρινό σούρουπο του 1987, πηγαίνοντας σε κάποιο πάρτι ο νεαρός φοιτητής πήρε το μισό μιας μικροδόσης διαιθυλαμίδιου λυσεργικού οξέος. Ήταν νέος και ελάχιστα εξοικειωμένος με τις αλλαγές που προκαλούν στην χημεία του εγκεφαλου ουσίες όπως: το LSD, η μεσκαλίνη, η ψιλοκυβίνη ή άλλες, λιγότερο γνωστές. Τελικά το ταξίδι αυτό, αποδείχθηκε απλά μια ήπια εμπειρία. Η ευφορία, τα υπέροχα οράματα και οι ξαφνικές εκρήξεις διορατικότητας, σχεδόν εξαφανίστηκαν ως την ώρα που επέστρεψε στο κοιτώνα του. Ωστόσο ορισμένα συμπτώματα παρέμειναν ως το επόμενο πρωί.
«Άνοιξα τα μάτια μου για να δω τι ώρα ήταν,» είπε, με την παράκληση να τηρηθεί η ανωνυμία του. «Όπως κοίταξα μακριά, αμέσως συνειδητοποίησα ότι το φως που εβγαζε το ψηφιακό ρολόι εκπεμπόταν σε εκτυφλωτικές ράβδους.» Στη διάρκεια της ημέρας του συνέβησαν και άλλες παραισθησιογόνες εμπειρίες. Όταν σήκωσε το βλέμμα του από μια σελίδα του βιβλίου που διάβαζε, η εικόνα του κειμένου παρέμεινε υλοποιημένη στον αέρα, για λίγες στιγμές ευανάγνωστη. Όταν πάλι γύρισε σελίδα, τα είδωλα των στοιχείων σχημάτισαν ουρά, κάτι σαν στροβοσκοπική φωτογραφία.
Οι ραβδωτές εικόνες και οι μετά-απεικονίσεις συνεχίστηκαν για αρκετές ημέρες. Αρχισε να πανικοβάλλεται. «Πραγματικά το έχασα», είπε. «Καθόμουν σε μια από τις πρώτες σειρές στην αίθουσα διδασκαλίας και είχα παραισθήσεις.» Οι ψυχολόγοι με τους οποίους ήρθε σε επαφή ελάχιστα κατάλαβαν για το τι του συνέβαινε. Τηλεφώνησε στους γονείς του αλλά αυτοί αντιλήφθηακν ακόμα λιγότερα. Κλονίστηκε, άρχισε να περιπλανιέται ζαλισμένος στην πανεπιστημιούπολη ενώ έβλεπε γύρω του τον κόσμο σαν μέσα από καλειδοσκόπιο. «Καταστραφηκα», είπε. «'Ηταν αδύνατο να πάω πλέον στην τάξη μου. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα.» Εγκατέλειψε το σχολείο, γύρισε στο σπίτι του κι εντάχθηκε αμέσως σε πρόγραμμα απεξάρτησης. Κάθε προσδοκία του για διάγνωση έπεφτε στο κενό: δεν βρέθηκε καμία υποκείμενη παθολογική κατάσταση, ούτε η ουσία είχε άγνωστες προσμίξεις. Πέρασαν εβδομάδες, μήνες και χρόνια αλλά το ταξίδι του δεν έλεγε να τελειώσει.
Η ιστορία των παραισθησιογόνων ουσιών είναι γεμάτη από παρόμοιες προειδοποιητικές αναφορές. Μένει ωστόσο να δούμε αν στις αναφορές αυτές θα πρέπει να περιληφθεί και η διαταραχή της Επίμονης Παραισθησιογόνου Αντίληψης (HPPD). Οι παραισθησιογόνες ουσίες βρίσκονται πλέον σε φάση σχετικής αναβίωσης: οι ουσίες που κάποτε χρησιμοποιήθηκαν για ψυχαγωγικούς λόγους από σχεδόν έναν στους πέντε ενήλικες Αμερικανούς (ιδιαίτερα την δεκαετία του εξήντα), σήμερα έχουν περάσει στο στάδιο των κλινικών δοκιμών, προκειμένου να εξεταστούν οι δυνατότητές τους για θεραπεία του αλκοολισμού ή και άλλων εξαρτήσεων, όπως η ανησυχία του επερχόμενου θανάτου, το PTSD, τη μείζωνα κατάθλιψη, ακόμα και για την αθροιστική κεφαλαλγία.
Έχοντας μελετήσει αρκετά σχετικά με το HPPD, ορισμένοι ισχυρίζονται, ότι θα μπορούσαν να σταματήσουν την επανεμφάνισή της, ακόμα και αν οι παράγοντες κινδύνου, τα αίτια και η θεραπευτική τους αποτελεσματικότητα εξακολουθούν να παραμένουν μυστήριο. Άλλοι πάλι έχουν την υπονοια ότι η διαλεύκανση αυτής της μυστηριώδους διαταραχής θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποκάλυψη στοιχείων για τις περισσότερο γνωστές διαταραχές. Σύμφωνα με τον Δρα Χένρι Άμπραχαμ (Henry Abraham), λέκτορα ψυχιατρικής στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Tufts, ο οποίος παρακολουθεί ιδιωτικά ασθενείς με διαταρχές από την χρήση ουσιών, παρατήρησε νευροφυσιολογικές διαφοροποιήσεις σε ασθενείς με 'Διαταραχές Επίμονης Παραισθησιογόνου Αντίληψης' (HPPD) και ανέφερε πώς: «αυτό μπορεί να δώσει χρήσιμα μοντέλα για το άγχος, την κατάθλιψη, την ψύχωση, ακόμη και για τον εθισμό.»
Ένα χρόνιο και εξαντλητικό σύμπτωμα της H.P.P.D. είναι ότι στρεβλώνει την δυνατότητα της αντίληψης: οι εξωτερικές αισθήσεις αλλοιώνονται κυρίως λόγω του σχηματισμού οπτικών στρεβλώσεων, ενώ εσωτερικά ο ασθενής παραλύει από πλέγμα διασχιστικών συμπτωμάτων, κρίσεων πανικού και κατάθλιψης. «Οι πόρτες της αντίληψης δεν είναι και τόσο ευδιάκριτες», διατυπώνει περίφημα ο Άλντους Χάξλεϊ (Aldus Huxley) μετά την πρώτη εμπειρία του με μεσκαλίνη, «εμφανίζονται σαν ραγισμένες και ανοίγουν ανάποδα, από την αριστερή πλευρά».
Πρακτικά, η Η.P.P.D. δεν δημιουργεί ψευδαισθήσεις. Οι πάσχοντες είναι σε θέση να διακρίνουν ότι οι αντιληπτικές ανωμαλίες τους είναι πλασματικές-ότι το περιβάλλον τους απεικονίζεται σαν θολό είδωλο (παλινοψία) ή σαν ίχνη (ακινητοψία), φωτισμένες από παροδικές λάμψεις σαν από εκτυφλωτικά φλάς· επίσης, διακόπτεται από διαφανείς άμορφες χρωματιστές λάμψεις που αιωρούνται στον χώρο· σα να φωτίζονται από φανταστικό χιόνι, άλλοτε με εικόνες σε μεγέθυνση και άλλοτε συρρικνωμένο όπως τα συμπτώματα από την 'Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων', ή αντικείμενα και ανθρώπινα κεφάλια πλαισιωμένα με φωτοστέφανα. Οι ψευδαισθήσεις είναι εξαιρετικά πειστικές και ιδιαίτερα ανησυχητικες.
Τελικά, μια μόνιμη αίσθηση εξωπραγματικού καλύπτει τις ονειρικές αποδράσεις από την χρήση ουσιών και οι πάσχοντες απομακρύνονται από τον κόσμο της πραγματικότητας, αλλά και από τον εαυτό τους, λόγω της αποπροσωποποίησης. Σε πρόσφατο συνέδριο της Βιολογικής Ψυχιατρικής, ο Δρ Άμπραχαμ (Dr. Abraham) παρουσίασε ευρήματα, που αργότερα, το 2012, δημοσιεύθηκαν στο ένθετο του S.B.P, και αναφέρονται στα αποτελέσματα που αντλήθηκαν από το εξήντα πέντε τοις εκατό των ασθενών με HPPD, οι οποίοι εμφάνιζαν χρόνιες κρίσεις πανικού και πενήντα τοις εκατό με μείζονα κατάθλιψη. Ορισμένοι από αυτούς ανέφεραν ότι η μόνη τους ανακούφιση θα ήταν η αυτοκτονία.
Το σύμπλεγμα των συμπτωμάτων παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1986 στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών. Έκτοτε, στην επίσημη διάγνωση περιλήφθηκαν και οι 'αναδρομές στο παρελθόν.' Δηλαδή, τα σύντομα αποσπάσματα ενός ταξιδιού που εμφανιζόταν περιστασιακά -σαν φούσκα- στην συνείδηση του ατόμου. Αλλά καθώς οι αναδρομές στο παρελθόν είναι πιθανό να προκύπτουν από κάποιον ξαφνικό ερεθισμό στον φλοιό του εγκεφάλου, αναμιγνύουν αντιλήψεις, αισθήσεις ή συναισθήματα που μιμούνται εκείνα των παραισθησιογόνων, χωρίς ωστόσο την χρήση οιασδήποτε χημικής ουσίας. Αλλά όπως καθιερώθηκε αυτός ο όρος, η αναδρομή στο παρελθόν έφθασε πλέον να θεωρείται σαν μέθοδος 'σχεδον άνευ αξίας', γράφει ο Δρ. Τζον Χάλπερν (Dr. John Halpern), επίκουρος καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και επικεφαλής συγγραφέας της πιο πρόσφατης ανασκόπησης στην βιβλιογραφία της HPPD. Στην επιθεώρηση που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα 'Εξάρτηση από Ουσίες και Αλκοόλ', ο Δρ. Halpern εξηγεί ότι με την συγχώνευση δύο διαφορετικών διαγνώσεων, παρέμεινε ανέφικτος ο αυστηρός ορισμός της HPPD, αφήνοντας σκιές στην επικράτηση της. Ωστόσο καταλήγει ότι, «με βάση είκοσι σχετικές μελέτες που χρονολογούνται από το 1966, φαίνεται αναπόφευκτο ότι τουλάχιστον ορισμένα άτομα που έχουν κάνει ιδιαίτερα χρήση LSD, (σχόλιο του preludiance: ήταν σίγουρα LSD ή μήπως DOB;) να εμφανίζουν επίμονες αντιληπτικές ανωμαλίες που θύμιζαν οξεία δηλητηρίαση, η οποία ωστόσο δεν οφείλετο σε κάποια άλλη ιατρική ή ψυχιατρική διαταραχή.»
Οι αξιολογητές των ερευνητικών αποτελεσμάτων από μελέτες που διενεργήθηκαν σε χρήστες ουσιών, στους οποίους άλλαξε ριζικά και μόνιμα η θεώρηση του κόσμου, πραγματοποιούνται από το 1983 και προαναγγέλουν την αρχική είσοδο στο D.S.M. Σε μια μελέτη εκατόν είκοσι τριών χρηστών LSD, ο Δρ. Άμπραχαμ ήταν ανάμεσα στους πρώτους που καταχώρισε αναφορές μεταξύ όσων είχαν ψυχοδηλωτικά συμπτώματα τα οποία δεν σταμάτησαν ποτέ: ένας βιοπαλαιστής έμπορος παπουτσιών του οποίου τα σκούρα καφέ παπούτσια γίνονταν μπλέ, ένας φοιτητής σε κατάσταση σύγχισης στον οποίο τα κείμενα εμφανιζονταν σαν 'σούπα από γράμματα της αλφάβητου', ένας υπάλληλος γραφείου που η γλάστρα στο περβάζι του παραθύρου γλιστρούσε μπρος-πίσω. «Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με αναδρομές στο παρελθόν», είπε ο Άμπραχαμ. «Πρέπει λοιπόν να το ονομάσουμε σαν αυτό που ακριβώς είναι: Μια επίμονη διαταραχή αντίληψης».
Οι αρχικές εκτιμήσεις σχετικά με την επικράτηση της HPPD απέρριψαν τον χαρακτηρισμό της διαταραχής ως ακραίας, και την τοποθέτησαν στο ελάχιστο ποσοστό του ενός στους πενήντα χιλιάδες χρήστες παραισθησιογόνου ουσίας. Η πιο πρόσφατη -μεγάλης κλίμακας- έρευνα, με σχεδόν δυόμισι χιλιάδες ερωτηθέντες χρήστες, διαπίστωσε ότι πάνω από ένας στους είκοσι πέντε θεωρήθηκε ότι -όπως έδειχναν τα συμπτώματα- έπρεπε να υποβληθεί σε θεραπεία για HPPD. Αλλά επειδή οι συμμετέχοντες προσλαμβάνονταν μέσω της γνωστής ενημερωτικής ιστοσελίδας για τις ψυχοτρόπες ουσίες, Erowid, δεν αποτελούσαν αντιπροσωπευτικό δειγμα και επειδή μόνο μικρό μέρος από αυτούς είχε ζητήσει άμεσα ιατρική περίθαλψη, η αντιστοιχία παραμένει κάπως ασαφής. «Δυστυχώς», γράφει ο Χάλπερν, αξιολογώντας την πενιχρή βιβλιογραφία, «τα στοιχεία δεν μας επιτρέπουν να προβούμε σε έστω και μία αρχική εκτίμηση, για την αδιαμφισβήτητη ύπαρξη του HPPD».
Αν και 'ξεκάθαρες' περιπτώσεις H.P.P.D. εμφανίζονται σπάνια σε επιστημονικά περιοδικά, ωστόσο, στο HPPDonline.com, ένας πίνακας συζητήσεων που παρακολουθεί τις εξελίξεις των σχετικών ερευνών και διασυνδέει τους πάσχοντες, οι σχεδόν εννέα χιλιάδες επισκέπτες κάθε μήνα μπορούν να παρέχουν κάποιες ενδείξεις σχετικά με το τι συμβαίνει, πέρα από την ακαδημαϊκή αρμοδιότητα. Αυτοί λοιπόν αναφέρουν συμπτώματα φλόγωσης, ταχυπαλμίες, μούδιασμα και κνησμό. Αναφέρουν για κυματώδεις επιφάνειες ('τοίχους που ανασαίνουν'), για εξαφάνιση αντικειμένων, ('ενσωματώνονται με το δάπεδο'), και ακτίνες φωτός που διασπώνται σε θραύσματα ('έκρηξη αστέρων'). Μοιράζονται εμπειρίες για ανεξήγητες καταστάσεις-«υγρά που ρέουν από τον αριστερό μου κρόταφο», 'γεύση χημικών' και εκλιπαρούν για μια άποψη της ομάδας. Αναπτύσσουν καχυποψίες: «Όποτε περναω δίπλα από ένα ορισμένο είδος δέντρου τα φύλλα του αρχίζουν να θροΐζουν.» Ή εκφράζουν απόγνωση: «Ακούω τον εγκέφαλό μου.»
Και ενδέχεται να παρουσιάζουν τα συμπτώματά τους ως ακόμη χειρότερα. Οι πάσχοντες από H.P.P.D. δεν έχουν ορθή αντίληψη του περιβάλλοντος τους, αλλά ορισμένοι ερευνητές το αποδίδουν είτε στην πιθανότητα ύπαρξης κάποιας σοβαρής αγχώδους διαταραχής είτε σε κάποια άλλη υποκείμενη κατάσταση. Όπως σημείωσε ο Μάθιου Μπάγκοτ (Matthew Baggott), μεταδιδακτορικός συνεργάτης της Γενετικής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, οι μελέτες με fMRI έδειξαν γενικά στενή σύνδεση μεταξύ της προσοχής και των οπτικών συστημάτων.
Παρατηρήσεις όπως αυτές έχουν εγείρει αμφιβολίες σχετικές με το κατά πόσο τα παραισθησιογόνα αποτελούν την βασική αιτία της συγκεκριμένης διαταραχής, ακόμη και αν η HPPD συνιστά μια.. καλή τη πίστει διάγνωση. «Όσο περισσότερο επικεντρώνεσαι στην πάθηση, τόσο περισσότερο διαπιστώνεις ότι ξεφεύγει από τον έλεγχο», δήλωσε ο Χάλπερν. «Έτσι, οι πάσχοντες θα πρέπει να εξασκηθούν στη χαλάρωση, γεγονός όμως το οποίο βρίσκει αντίθετους τους περισσότερους Αμερικανούς.» Σε μία μελέτη με 500 μέλη της Εκκλησίας των Αυτοχθόνων Αμερικανών, όπου καθένας τους είχε καταναλώσει πεγιότ εκατοντάδες, ακόμη και χιλιάδες φορές, δεν αναφέρθηκαν συμπτώματα που να μοιάζουν με την HPPD. «Ο πολιτισμός μας εξακολουθεί να είναι υπό εξέλιξη ώστε να ασχοληθεί με το τι συμβαίνει όταν κάποιος είναι εθισμένος με τις ουσίες αυτές,» αιτιολόγησε ο Χάλπερν, και συνεχίζει «η H.P.P.D. ενδέχεται να είναι μια ελλειπής περιγραφή του συνδρόμου».
Αν ωστόσο η H.P.P.D. είναι σε κάποιο βαθμό αυτο-διαιωνιζόμενη -ίσως σε κάποιον πρωτόγονο πολιτισμό, ίσως από άτομα επιρρεπή στο άγχος- σίγουρα όμως δεν είναι αυτοπροκαλούμενη. Με την διενέργεια πρότυπων νευρολογικών εξετάσεων σε δεκάδες ασθενείς HPPD, σε όλη την διάρκεια της δεκαετίας του ογδόντα και τις αρχές του ενενήντα, ο Άμπραχαμ και οι συνεκδότες, ο νευρολόγος Δρ. Φρανκ Χόπκινς Ντάφι (Dr. Frank Hopkins Duffy) και ο νευροεπιστήμονας Έρνστ Γουλφ (Ernst Wolf), ανακάλυψαν στοιχεία που δείχνουν ότι η ροή των ερεθισμάτων μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος υπόκειται σε χρονικές μεταβολές. Όταν ένα φως ανάβει, για λίγο, ο εγκέφαλος συνεχίζει για λίγο ακόμα να καταγράφει το φώς μέσα στο σκοτάδι, όταν ένα φως τρεμοπαίζει, καταγράφει εκπομπή σταθερής δέσμης, όταν εμφανίζεται μια σειρά από χρώματα, συγχέει αυτά που βρίσκονται πολύ κοντά. Η Τζένιφερ Γκρο (Jennifer Groh), καθηγήτρια ψυχολογίας και νευροεπιστημών και ο διευθυντής του Κέντρου Νευρωνικής Αντίληψης στο Πανεπιστήμιο Duke, έχουν ερευνήσει διεξοδικά την διαδικασία του οπτικού συστήματος επεξεργασίας. Αν και δεν έχει μελετήσει ειδικότερα για την H.P.P.D., η Groh διαπίστωσε ότι ο εγκέφαλος δεν είναι γενικά σε θέση να διακρίνει ερεθίσματα ανάλογα με την πηγή τους- έστω και ένα ερέθισμα, που επίτηδες παράγεται επανειλημμένα, το αντιμετωπίζει ως γνήσιο και καινούργιο. Το επονομαζόμενο αποτέλεσμα της κίνησης των ματιών κατά το ανέβασμα ή κατέβασμα σκάλας, όπως εξηγεί η Groh, θα προβλέπει ορισμένα από τα συμπτώματα, τουλάχιστον την εντύπωση ότι τα κινούμενα αντικείμενα αφήνουν ένα ίχνος πίσω τους, την μετά-απεικόνιση, και την μειωμένη προσαρμογή στο σκοτάδι- που παρατηρήθηκαν σε ασθενείς με HPPD. «Ο εγκέφαλός τους δεν μπορεί να αναγνωρίζει τα ερεθίσματα απλά σαν το ίδιο επαναλαμβανόμενο αίτημα», συμπληρώνει η Groh.
Σχετικά με τα ευρήματα της Groh, ο Δρ. Άμπραχαμ δίνει την δική του εκδοχή σχετικά με την αιτία που η HPPD προκαλεί καθυστέρηση της αισθητηριακής πληροφορίας στο νευρικό κύκλωμα, το οποίο πυροδοτείται ακόμα και αφού έχει παρέλθει το ερέθισμα. «Εκείνο που έχουμε αποδείξει μέσω της ψυχοφυσικής, της ηλεκτροφυσιολογίας και της ποσοτικής ανάλυσης», είπε ο Άμπραχαμ, «είναι ότι όταν ο εγκέφαλος ενός ατόμου που πάσχει από HPPD διεγείρεται από κάποια αντιληπτική δύναμη στο περιβάλλον -κυρίως οπτική- τότε, το ερέθισμα χάνει τις αναστολές του.» Με άλλα λόγια, τα αντιληπτά αντικείμενα, δεν μπορούν να απεμπλακούν εύκολα, διασπώντας την συνήθως απρόσκοπτη ροή μιας συνειδητής εμπειρίας. Αν δηλαδή θεωρήσουμε τον εγκέφαλο σαν ένα πινέλο ζωγραφικής, τότε η H.P.P.D. φαίνεται να κάνει τις τρίχες να κολλούν μεταξύ τους και το παλαιό ερέθισμα -χρώματα, σχήματα, και κινήσεις- να θολώνουν το καινούργιο.
Ο Φράνκ Ντέρτζιν (Frank Durgin), καθηγητής Ψυχολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Αντίληψης και Νόησης στο Swarthmore College, επιβεβαίωσε ότι η θεωρία του Δρ. Άμπραχαμ είναι πολλά υποσχόμενη. «Η υπόθεση 'απώλεια αναστολής' είναι γενικά μια αρκετά ασφαλής παρατήρηση», δήλωσε ο Durgin. «Μεγάλα ποσοστά αναστολής εμπλέκονται στην φυσιολογική αντίληψη.» Η αποτυχία στην διάκριση και την αναστολή των σημάτων θορύβου, συνιστά μια πρώτη λογική εικασία όσον αφορά στα αποτελέσματα από την χρήση ορισμένης ποικιλίας παραισθησιογόνων. «Η θεωρία δείχνει να συμφωνεί με την σύγχρονη επιστήμη της αντίληψης», είπε ο καθηγητής Νευρολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Κατανόησης της Εικόνας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, Ίρβινγκ Μπίντερμαν (Irving Biederman). «Ένας υγιής εγκέφαλος», εξήγησε ο Biederman, «είναι λουσμένος με ανασταλτικούς νευροδιαβιβαστές-γάμμα-αμινοβουτυρικού οξέως, προκειμένου κυρίως να σιγάσει τον ήπια αντιληπτό θόρυβο (όπως τις οπτικές στρεβλώσεις), και τελικά, για να τον προστατεύσει από την πλήρη κακοφωνία (όπως στις κρίσεις επιληψίας).» και συνέχισε «Η H.P.P.D., θα μπορούσε να σχετίζεται κατά κάποιο δομικό τρόπο με τους εσωτερικούς νευρώνες, προκαλώντας εκτός ορίων αντιληπτικό θόρυβο.» (σημ.: σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, τα περισσότερα ψυχοτρόπα φάρμακα, περιλαμβανομένων των ψυχιατρικών, μπορούν να αλλάξουν την νευρική δομή του εγκεφάλου.) Ενώ ούτε ο Durgin ούτε ο Biederman έχουν μελετήσει παρόμοιες σπάνιες αντιληπτικές διαταραχές, όπως την HPPD, ωστόσο, η εμπειρία τους είναι ενδεικτική: τα συμπτώματα της HPPD είναι ακριβώς όμοια με το είδος των αντιλήψεων που συνήθως εμφανίζονται στον εγκέφαλο, μόνο που είτε απορροφώνται είτε αναστέλλονται από την συνείδηση.
Αυτό που είναι το λιγότερο γνωστό για τη πάθηση H.P.P.D. είναι η θεραπεία της. «Δυστυχώς», γράφει ο Halpern, «η βιβλιογραφία σε αυτό το σημείο παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεπίσημη.» Οι περιορισμένες επιλογές είναι: παρηγορητική φροντίδα από περισσότερες ψυχοτρόπες ουσίες (βενζοδιαζεπίνες και αντι-επιληπτικά), προσαρμογή μέσω ψυχοθεραπείας (της γνωσιακής-συμπεριφοράς ή συνδυαστική με άμεση συνομιλία), ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου.
Ενώ ο νεαρός φοιτητής του κολλεγίου -τώρα μεσήλικας- θεωρείται θριαμβευτικά από τον ψυχίατρό του, ως 'το παιδί- πρότυπο για την υγιή προσαρμογή στην διαταραχή,' ωστόσο, η υγιής προσαρμογή δεν είναι θεραπεία.
Κάποια μέρα πριν από μερικά χρόνια, πήρε μια ρουφηξιά από ένα τσιγάρο μετά τη δουλειά του, όταν για δεύτερη φορά πρόσεξε μια ξαφνική αλλαγή στην όρασή του. Τώρα πια είχε βάλει τελικά τη ζωή του σε κάποιο δρόμο, είχε εξασφαλίσει έναν βαθμό στην ιεραρχία, είχε ξεκινήσει την δημιουργία μιας οικογένειας, είχε οικοδομήσει μια σταδιοδρομία και είχε καταφέρει να θάψει το παρελθόν του. Κατά καιρούς βέβαια αγωνιζόταν να διαβάσει τις γραμματοσειρές με ψιλά γράμματα, ιδιαίτερα αργά το βράδυ, και εμφάνιζε σημάδια αποπροσανατολισμού στις σημάνσεις των λωρίδων κυκλοφορίας, ιδιαίτερα όταν υπήρχε συννεφιά. («Και όταν μύριζα μαριχουάνα, έπαιρνα τα βουνά,» είπε.) Αλλά ακόμα και αν η εσωτερική ζωή του ήταν παραμορφωμένη, ελάχιστοι -ούτε καν η γυναίκα του- ήσαν σε θέση να το αντιληφθούν. Μέχρι, θυμάται, «ξαφνικά, έγινε ένα κλικ.»
Εκείνο που συνέβη στην συνέχεια ήταν μια θολούρα. «Τα οράματα επεκτάθηκαν σαν κάποιος να είχε ανέβασε την ένταση», λέει. «Αμέσως ξαναγύρισα σε κατάσταση πανικού, σα να έκανα μία συναισθηματική βόλτα με το roller-coaster όπως τότε στο κολέγιο.» Οι κρίσεις πανικού που είχαν εξαφανιστεί, με μιας αναζωπυρώθηκαν. «Έμεινα εκτός δουλειάς για μια εβδομάδα», λέει. Άρχισε να φοβάται – όπως ίσως και πολλοί άλλοι με ψυχικές νόσους- ότι το φάσμα της τρέλας θα μπορούσε να ενταθεί απροειδοποίητα και ότι, «ποτέ δεν θα κατάφερνα να απαλλαγώ.»
Ετικέτες: ειδήσεις, ενθεογόνα, HPPD, Διαταραχή Επίμονης Παραισθησιογόνου Αντίληψης, Hallucinogen persisting perception disorder ψυχοδηλωτικά
Ένα φθινοπωρινό σούρουπο του 1987, πηγαίνοντας σε κάποιο πάρτι ο νεαρός φοιτητής πήρε το μισό μιας μικροδόσης διαιθυλαμίδιου λυσεργικού οξέος. Ήταν νέος και ελάχιστα εξοικειωμένος με τις αλλαγές που προκαλούν στην χημεία του εγκεφαλου ουσίες όπως: το LSD, η μεσκαλίνη, η ψιλοκυβίνη ή άλλες, λιγότερο γνωστές. Τελικά το ταξίδι αυτό, αποδείχθηκε απλά μια ήπια εμπειρία. Η ευφορία, τα υπέροχα οράματα και οι ξαφνικές εκρήξεις διορατικότητας, σχεδόν εξαφανίστηκαν ως την ώρα που επέστρεψε στο κοιτώνα του. Ωστόσο ορισμένα συμπτώματα παρέμειναν ως το επόμενο πρωί.
 |
| εικόνα: Ron Kurniawan |
«Άνοιξα τα μάτια μου για να δω τι ώρα ήταν,» είπε, με την παράκληση να τηρηθεί η ανωνυμία του. «Όπως κοίταξα μακριά, αμέσως συνειδητοποίησα ότι το φως που εβγαζε το ψηφιακό ρολόι εκπεμπόταν σε εκτυφλωτικές ράβδους.» Στη διάρκεια της ημέρας του συνέβησαν και άλλες παραισθησιογόνες εμπειρίες. Όταν σήκωσε το βλέμμα του από μια σελίδα του βιβλίου που διάβαζε, η εικόνα του κειμένου παρέμεινε υλοποιημένη στον αέρα, για λίγες στιγμές ευανάγνωστη. Όταν πάλι γύρισε σελίδα, τα είδωλα των στοιχείων σχημάτισαν ουρά, κάτι σαν στροβοσκοπική φωτογραφία.
Οι ραβδωτές εικόνες και οι μετά-απεικονίσεις συνεχίστηκαν για αρκετές ημέρες. Αρχισε να πανικοβάλλεται. «Πραγματικά το έχασα», είπε. «Καθόμουν σε μια από τις πρώτες σειρές στην αίθουσα διδασκαλίας και είχα παραισθήσεις.» Οι ψυχολόγοι με τους οποίους ήρθε σε επαφή ελάχιστα κατάλαβαν για το τι του συνέβαινε. Τηλεφώνησε στους γονείς του αλλά αυτοί αντιλήφθηακν ακόμα λιγότερα. Κλονίστηκε, άρχισε να περιπλανιέται ζαλισμένος στην πανεπιστημιούπολη ενώ έβλεπε γύρω του τον κόσμο σαν μέσα από καλειδοσκόπιο. «Καταστραφηκα», είπε. «'Ηταν αδύνατο να πάω πλέον στην τάξη μου. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα.» Εγκατέλειψε το σχολείο, γύρισε στο σπίτι του κι εντάχθηκε αμέσως σε πρόγραμμα απεξάρτησης. Κάθε προσδοκία του για διάγνωση έπεφτε στο κενό: δεν βρέθηκε καμία υποκείμενη παθολογική κατάσταση, ούτε η ουσία είχε άγνωστες προσμίξεις. Πέρασαν εβδομάδες, μήνες και χρόνια αλλά το ταξίδι του δεν έλεγε να τελειώσει.
Η ιστορία των παραισθησιογόνων ουσιών είναι γεμάτη από παρόμοιες προειδοποιητικές αναφορές. Μένει ωστόσο να δούμε αν στις αναφορές αυτές θα πρέπει να περιληφθεί και η διαταραχή της Επίμονης Παραισθησιογόνου Αντίληψης (HPPD). Οι παραισθησιογόνες ουσίες βρίσκονται πλέον σε φάση σχετικής αναβίωσης: οι ουσίες που κάποτε χρησιμοποιήθηκαν για ψυχαγωγικούς λόγους από σχεδόν έναν στους πέντε ενήλικες Αμερικανούς (ιδιαίτερα την δεκαετία του εξήντα), σήμερα έχουν περάσει στο στάδιο των κλινικών δοκιμών, προκειμένου να εξεταστούν οι δυνατότητές τους για θεραπεία του αλκοολισμού ή και άλλων εξαρτήσεων, όπως η ανησυχία του επερχόμενου θανάτου, το PTSD, τη μείζωνα κατάθλιψη, ακόμα και για την αθροιστική κεφαλαλγία.
Έχοντας μελετήσει αρκετά σχετικά με το HPPD, ορισμένοι ισχυρίζονται, ότι θα μπορούσαν να σταματήσουν την επανεμφάνισή της, ακόμα και αν οι παράγοντες κινδύνου, τα αίτια και η θεραπευτική τους αποτελεσματικότητα εξακολουθούν να παραμένουν μυστήριο. Άλλοι πάλι έχουν την υπονοια ότι η διαλεύκανση αυτής της μυστηριώδους διαταραχής θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποκάλυψη στοιχείων για τις περισσότερο γνωστές διαταραχές. Σύμφωνα με τον Δρα Χένρι Άμπραχαμ (Henry Abraham), λέκτορα ψυχιατρικής στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Tufts, ο οποίος παρακολουθεί ιδιωτικά ασθενείς με διαταρχές από την χρήση ουσιών, παρατήρησε νευροφυσιολογικές διαφοροποιήσεις σε ασθενείς με 'Διαταραχές Επίμονης Παραισθησιογόνου Αντίληψης' (HPPD) και ανέφερε πώς: «αυτό μπορεί να δώσει χρήσιμα μοντέλα για το άγχος, την κατάθλιψη, την ψύχωση, ακόμη και για τον εθισμό.»
Ένα χρόνιο και εξαντλητικό σύμπτωμα της H.P.P.D. είναι ότι στρεβλώνει την δυνατότητα της αντίληψης: οι εξωτερικές αισθήσεις αλλοιώνονται κυρίως λόγω του σχηματισμού οπτικών στρεβλώσεων, ενώ εσωτερικά ο ασθενής παραλύει από πλέγμα διασχιστικών συμπτωμάτων, κρίσεων πανικού και κατάθλιψης. «Οι πόρτες της αντίληψης δεν είναι και τόσο ευδιάκριτες», διατυπώνει περίφημα ο Άλντους Χάξλεϊ (Aldus Huxley) μετά την πρώτη εμπειρία του με μεσκαλίνη, «εμφανίζονται σαν ραγισμένες και ανοίγουν ανάποδα, από την αριστερή πλευρά».
Πρακτικά, η Η.P.P.D. δεν δημιουργεί ψευδαισθήσεις. Οι πάσχοντες είναι σε θέση να διακρίνουν ότι οι αντιληπτικές ανωμαλίες τους είναι πλασματικές-ότι το περιβάλλον τους απεικονίζεται σαν θολό είδωλο (παλινοψία) ή σαν ίχνη (ακινητοψία), φωτισμένες από παροδικές λάμψεις σαν από εκτυφλωτικά φλάς· επίσης, διακόπτεται από διαφανείς άμορφες χρωματιστές λάμψεις που αιωρούνται στον χώρο· σα να φωτίζονται από φανταστικό χιόνι, άλλοτε με εικόνες σε μεγέθυνση και άλλοτε συρρικνωμένο όπως τα συμπτώματα από την 'Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων', ή αντικείμενα και ανθρώπινα κεφάλια πλαισιωμένα με φωτοστέφανα. Οι ψευδαισθήσεις είναι εξαιρετικά πειστικές και ιδιαίτερα ανησυχητικες.
Τελικά, μια μόνιμη αίσθηση εξωπραγματικού καλύπτει τις ονειρικές αποδράσεις από την χρήση ουσιών και οι πάσχοντες απομακρύνονται από τον κόσμο της πραγματικότητας, αλλά και από τον εαυτό τους, λόγω της αποπροσωποποίησης. Σε πρόσφατο συνέδριο της Βιολογικής Ψυχιατρικής, ο Δρ Άμπραχαμ (Dr. Abraham) παρουσίασε ευρήματα, που αργότερα, το 2012, δημοσιεύθηκαν στο ένθετο του S.B.P, και αναφέρονται στα αποτελέσματα που αντλήθηκαν από το εξήντα πέντε τοις εκατό των ασθενών με HPPD, οι οποίοι εμφάνιζαν χρόνιες κρίσεις πανικού και πενήντα τοις εκατό με μείζονα κατάθλιψη. Ορισμένοι από αυτούς ανέφεραν ότι η μόνη τους ανακούφιση θα ήταν η αυτοκτονία.
Το σύμπλεγμα των συμπτωμάτων παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1986 στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών. Έκτοτε, στην επίσημη διάγνωση περιλήφθηκαν και οι 'αναδρομές στο παρελθόν.' Δηλαδή, τα σύντομα αποσπάσματα ενός ταξιδιού που εμφανιζόταν περιστασιακά -σαν φούσκα- στην συνείδηση του ατόμου. Αλλά καθώς οι αναδρομές στο παρελθόν είναι πιθανό να προκύπτουν από κάποιον ξαφνικό ερεθισμό στον φλοιό του εγκεφάλου, αναμιγνύουν αντιλήψεις, αισθήσεις ή συναισθήματα που μιμούνται εκείνα των παραισθησιογόνων, χωρίς ωστόσο την χρήση οιασδήποτε χημικής ουσίας. Αλλά όπως καθιερώθηκε αυτός ο όρος, η αναδρομή στο παρελθόν έφθασε πλέον να θεωρείται σαν μέθοδος 'σχεδον άνευ αξίας', γράφει ο Δρ. Τζον Χάλπερν (Dr. John Halpern), επίκουρος καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και επικεφαλής συγγραφέας της πιο πρόσφατης ανασκόπησης στην βιβλιογραφία της HPPD. Στην επιθεώρηση που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα 'Εξάρτηση από Ουσίες και Αλκοόλ', ο Δρ. Halpern εξηγεί ότι με την συγχώνευση δύο διαφορετικών διαγνώσεων, παρέμεινε ανέφικτος ο αυστηρός ορισμός της HPPD, αφήνοντας σκιές στην επικράτηση της. Ωστόσο καταλήγει ότι, «με βάση είκοσι σχετικές μελέτες που χρονολογούνται από το 1966, φαίνεται αναπόφευκτο ότι τουλάχιστον ορισμένα άτομα που έχουν κάνει ιδιαίτερα χρήση LSD, (σχόλιο του preludiance: ήταν σίγουρα LSD ή μήπως DOB;) να εμφανίζουν επίμονες αντιληπτικές ανωμαλίες που θύμιζαν οξεία δηλητηρίαση, η οποία ωστόσο δεν οφείλετο σε κάποια άλλη ιατρική ή ψυχιατρική διαταραχή.»
Οι αξιολογητές των ερευνητικών αποτελεσμάτων από μελέτες που διενεργήθηκαν σε χρήστες ουσιών, στους οποίους άλλαξε ριζικά και μόνιμα η θεώρηση του κόσμου, πραγματοποιούνται από το 1983 και προαναγγέλουν την αρχική είσοδο στο D.S.M. Σε μια μελέτη εκατόν είκοσι τριών χρηστών LSD, ο Δρ. Άμπραχαμ ήταν ανάμεσα στους πρώτους που καταχώρισε αναφορές μεταξύ όσων είχαν ψυχοδηλωτικά συμπτώματα τα οποία δεν σταμάτησαν ποτέ: ένας βιοπαλαιστής έμπορος παπουτσιών του οποίου τα σκούρα καφέ παπούτσια γίνονταν μπλέ, ένας φοιτητής σε κατάσταση σύγχισης στον οποίο τα κείμενα εμφανιζονταν σαν 'σούπα από γράμματα της αλφάβητου', ένας υπάλληλος γραφείου που η γλάστρα στο περβάζι του παραθύρου γλιστρούσε μπρος-πίσω. «Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με αναδρομές στο παρελθόν», είπε ο Άμπραχαμ. «Πρέπει λοιπόν να το ονομάσουμε σαν αυτό που ακριβώς είναι: Μια επίμονη διαταραχή αντίληψης».
Οι αρχικές εκτιμήσεις σχετικά με την επικράτηση της HPPD απέρριψαν τον χαρακτηρισμό της διαταραχής ως ακραίας, και την τοποθέτησαν στο ελάχιστο ποσοστό του ενός στους πενήντα χιλιάδες χρήστες παραισθησιογόνου ουσίας. Η πιο πρόσφατη -μεγάλης κλίμακας- έρευνα, με σχεδόν δυόμισι χιλιάδες ερωτηθέντες χρήστες, διαπίστωσε ότι πάνω από ένας στους είκοσι πέντε θεωρήθηκε ότι -όπως έδειχναν τα συμπτώματα- έπρεπε να υποβληθεί σε θεραπεία για HPPD. Αλλά επειδή οι συμμετέχοντες προσλαμβάνονταν μέσω της γνωστής ενημερωτικής ιστοσελίδας για τις ψυχοτρόπες ουσίες, Erowid, δεν αποτελούσαν αντιπροσωπευτικό δειγμα και επειδή μόνο μικρό μέρος από αυτούς είχε ζητήσει άμεσα ιατρική περίθαλψη, η αντιστοιχία παραμένει κάπως ασαφής. «Δυστυχώς», γράφει ο Χάλπερν, αξιολογώντας την πενιχρή βιβλιογραφία, «τα στοιχεία δεν μας επιτρέπουν να προβούμε σε έστω και μία αρχική εκτίμηση, για την αδιαμφισβήτητη ύπαρξη του HPPD».
Αν και 'ξεκάθαρες' περιπτώσεις H.P.P.D. εμφανίζονται σπάνια σε επιστημονικά περιοδικά, ωστόσο, στο HPPDonline.com, ένας πίνακας συζητήσεων που παρακολουθεί τις εξελίξεις των σχετικών ερευνών και διασυνδέει τους πάσχοντες, οι σχεδόν εννέα χιλιάδες επισκέπτες κάθε μήνα μπορούν να παρέχουν κάποιες ενδείξεις σχετικά με το τι συμβαίνει, πέρα από την ακαδημαϊκή αρμοδιότητα. Αυτοί λοιπόν αναφέρουν συμπτώματα φλόγωσης, ταχυπαλμίες, μούδιασμα και κνησμό. Αναφέρουν για κυματώδεις επιφάνειες ('τοίχους που ανασαίνουν'), για εξαφάνιση αντικειμένων, ('ενσωματώνονται με το δάπεδο'), και ακτίνες φωτός που διασπώνται σε θραύσματα ('έκρηξη αστέρων'). Μοιράζονται εμπειρίες για ανεξήγητες καταστάσεις-«υγρά που ρέουν από τον αριστερό μου κρόταφο», 'γεύση χημικών' και εκλιπαρούν για μια άποψη της ομάδας. Αναπτύσσουν καχυποψίες: «Όποτε περναω δίπλα από ένα ορισμένο είδος δέντρου τα φύλλα του αρχίζουν να θροΐζουν.» Ή εκφράζουν απόγνωση: «Ακούω τον εγκέφαλό μου.»
Και ενδέχεται να παρουσιάζουν τα συμπτώματά τους ως ακόμη χειρότερα. Οι πάσχοντες από H.P.P.D. δεν έχουν ορθή αντίληψη του περιβάλλοντος τους, αλλά ορισμένοι ερευνητές το αποδίδουν είτε στην πιθανότητα ύπαρξης κάποιας σοβαρής αγχώδους διαταραχής είτε σε κάποια άλλη υποκείμενη κατάσταση. Όπως σημείωσε ο Μάθιου Μπάγκοτ (Matthew Baggott), μεταδιδακτορικός συνεργάτης της Γενετικής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, οι μελέτες με fMRI έδειξαν γενικά στενή σύνδεση μεταξύ της προσοχής και των οπτικών συστημάτων.
Παρατηρήσεις όπως αυτές έχουν εγείρει αμφιβολίες σχετικές με το κατά πόσο τα παραισθησιογόνα αποτελούν την βασική αιτία της συγκεκριμένης διαταραχής, ακόμη και αν η HPPD συνιστά μια.. καλή τη πίστει διάγνωση. «Όσο περισσότερο επικεντρώνεσαι στην πάθηση, τόσο περισσότερο διαπιστώνεις ότι ξεφεύγει από τον έλεγχο», δήλωσε ο Χάλπερν. «Έτσι, οι πάσχοντες θα πρέπει να εξασκηθούν στη χαλάρωση, γεγονός όμως το οποίο βρίσκει αντίθετους τους περισσότερους Αμερικανούς.» Σε μία μελέτη με 500 μέλη της Εκκλησίας των Αυτοχθόνων Αμερικανών, όπου καθένας τους είχε καταναλώσει πεγιότ εκατοντάδες, ακόμη και χιλιάδες φορές, δεν αναφέρθηκαν συμπτώματα που να μοιάζουν με την HPPD. «Ο πολιτισμός μας εξακολουθεί να είναι υπό εξέλιξη ώστε να ασχοληθεί με το τι συμβαίνει όταν κάποιος είναι εθισμένος με τις ουσίες αυτές,» αιτιολόγησε ο Χάλπερν, και συνεχίζει «η H.P.P.D. ενδέχεται να είναι μια ελλειπής περιγραφή του συνδρόμου».
Αν ωστόσο η H.P.P.D. είναι σε κάποιο βαθμό αυτο-διαιωνιζόμενη -ίσως σε κάποιον πρωτόγονο πολιτισμό, ίσως από άτομα επιρρεπή στο άγχος- σίγουρα όμως δεν είναι αυτοπροκαλούμενη. Με την διενέργεια πρότυπων νευρολογικών εξετάσεων σε δεκάδες ασθενείς HPPD, σε όλη την διάρκεια της δεκαετίας του ογδόντα και τις αρχές του ενενήντα, ο Άμπραχαμ και οι συνεκδότες, ο νευρολόγος Δρ. Φρανκ Χόπκινς Ντάφι (Dr. Frank Hopkins Duffy) και ο νευροεπιστήμονας Έρνστ Γουλφ (Ernst Wolf), ανακάλυψαν στοιχεία που δείχνουν ότι η ροή των ερεθισμάτων μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος υπόκειται σε χρονικές μεταβολές. Όταν ένα φως ανάβει, για λίγο, ο εγκέφαλος συνεχίζει για λίγο ακόμα να καταγράφει το φώς μέσα στο σκοτάδι, όταν ένα φως τρεμοπαίζει, καταγράφει εκπομπή σταθερής δέσμης, όταν εμφανίζεται μια σειρά από χρώματα, συγχέει αυτά που βρίσκονται πολύ κοντά. Η Τζένιφερ Γκρο (Jennifer Groh), καθηγήτρια ψυχολογίας και νευροεπιστημών και ο διευθυντής του Κέντρου Νευρωνικής Αντίληψης στο Πανεπιστήμιο Duke, έχουν ερευνήσει διεξοδικά την διαδικασία του οπτικού συστήματος επεξεργασίας. Αν και δεν έχει μελετήσει ειδικότερα για την H.P.P.D., η Groh διαπίστωσε ότι ο εγκέφαλος δεν είναι γενικά σε θέση να διακρίνει ερεθίσματα ανάλογα με την πηγή τους- έστω και ένα ερέθισμα, που επίτηδες παράγεται επανειλημμένα, το αντιμετωπίζει ως γνήσιο και καινούργιο. Το επονομαζόμενο αποτέλεσμα της κίνησης των ματιών κατά το ανέβασμα ή κατέβασμα σκάλας, όπως εξηγεί η Groh, θα προβλέπει ορισμένα από τα συμπτώματα, τουλάχιστον την εντύπωση ότι τα κινούμενα αντικείμενα αφήνουν ένα ίχνος πίσω τους, την μετά-απεικόνιση, και την μειωμένη προσαρμογή στο σκοτάδι- που παρατηρήθηκαν σε ασθενείς με HPPD. «Ο εγκέφαλός τους δεν μπορεί να αναγνωρίζει τα ερεθίσματα απλά σαν το ίδιο επαναλαμβανόμενο αίτημα», συμπληρώνει η Groh.
Σχετικά με τα ευρήματα της Groh, ο Δρ. Άμπραχαμ δίνει την δική του εκδοχή σχετικά με την αιτία που η HPPD προκαλεί καθυστέρηση της αισθητηριακής πληροφορίας στο νευρικό κύκλωμα, το οποίο πυροδοτείται ακόμα και αφού έχει παρέλθει το ερέθισμα. «Εκείνο που έχουμε αποδείξει μέσω της ψυχοφυσικής, της ηλεκτροφυσιολογίας και της ποσοτικής ανάλυσης», είπε ο Άμπραχαμ, «είναι ότι όταν ο εγκέφαλος ενός ατόμου που πάσχει από HPPD διεγείρεται από κάποια αντιληπτική δύναμη στο περιβάλλον -κυρίως οπτική- τότε, το ερέθισμα χάνει τις αναστολές του.» Με άλλα λόγια, τα αντιληπτά αντικείμενα, δεν μπορούν να απεμπλακούν εύκολα, διασπώντας την συνήθως απρόσκοπτη ροή μιας συνειδητής εμπειρίας. Αν δηλαδή θεωρήσουμε τον εγκέφαλο σαν ένα πινέλο ζωγραφικής, τότε η H.P.P.D. φαίνεται να κάνει τις τρίχες να κολλούν μεταξύ τους και το παλαιό ερέθισμα -χρώματα, σχήματα, και κινήσεις- να θολώνουν το καινούργιο.
Ο Φράνκ Ντέρτζιν (Frank Durgin), καθηγητής Ψυχολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Αντίληψης και Νόησης στο Swarthmore College, επιβεβαίωσε ότι η θεωρία του Δρ. Άμπραχαμ είναι πολλά υποσχόμενη. «Η υπόθεση 'απώλεια αναστολής' είναι γενικά μια αρκετά ασφαλής παρατήρηση», δήλωσε ο Durgin. «Μεγάλα ποσοστά αναστολής εμπλέκονται στην φυσιολογική αντίληψη.» Η αποτυχία στην διάκριση και την αναστολή των σημάτων θορύβου, συνιστά μια πρώτη λογική εικασία όσον αφορά στα αποτελέσματα από την χρήση ορισμένης ποικιλίας παραισθησιογόνων. «Η θεωρία δείχνει να συμφωνεί με την σύγχρονη επιστήμη της αντίληψης», είπε ο καθηγητής Νευρολογίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Κατανόησης της Εικόνας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας, Ίρβινγκ Μπίντερμαν (Irving Biederman). «Ένας υγιής εγκέφαλος», εξήγησε ο Biederman, «είναι λουσμένος με ανασταλτικούς νευροδιαβιβαστές-γάμμα-αμινοβουτυρικού οξέως, προκειμένου κυρίως να σιγάσει τον ήπια αντιληπτό θόρυβο (όπως τις οπτικές στρεβλώσεις), και τελικά, για να τον προστατεύσει από την πλήρη κακοφωνία (όπως στις κρίσεις επιληψίας).» και συνέχισε «Η H.P.P.D., θα μπορούσε να σχετίζεται κατά κάποιο δομικό τρόπο με τους εσωτερικούς νευρώνες, προκαλώντας εκτός ορίων αντιληπτικό θόρυβο.» (σημ.: σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, τα περισσότερα ψυχοτρόπα φάρμακα, περιλαμβανομένων των ψυχιατρικών, μπορούν να αλλάξουν την νευρική δομή του εγκεφάλου.) Ενώ ούτε ο Durgin ούτε ο Biederman έχουν μελετήσει παρόμοιες σπάνιες αντιληπτικές διαταραχές, όπως την HPPD, ωστόσο, η εμπειρία τους είναι ενδεικτική: τα συμπτώματα της HPPD είναι ακριβώς όμοια με το είδος των αντιλήψεων που συνήθως εμφανίζονται στον εγκέφαλο, μόνο που είτε απορροφώνται είτε αναστέλλονται από την συνείδηση.
Αυτό που είναι το λιγότερο γνωστό για τη πάθηση H.P.P.D. είναι η θεραπεία της. «Δυστυχώς», γράφει ο Halpern, «η βιβλιογραφία σε αυτό το σημείο παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεπίσημη.» Οι περιορισμένες επιλογές είναι: παρηγορητική φροντίδα από περισσότερες ψυχοτρόπες ουσίες (βενζοδιαζεπίνες και αντι-επιληπτικά), προσαρμογή μέσω ψυχοθεραπείας (της γνωσιακής-συμπεριφοράς ή συνδυαστική με άμεση συνομιλία), ένα ζευγάρι γυαλιά ηλίου.
Ενώ ο νεαρός φοιτητής του κολλεγίου -τώρα μεσήλικας- θεωρείται θριαμβευτικά από τον ψυχίατρό του, ως 'το παιδί- πρότυπο για την υγιή προσαρμογή στην διαταραχή,' ωστόσο, η υγιής προσαρμογή δεν είναι θεραπεία.
Κάποια μέρα πριν από μερικά χρόνια, πήρε μια ρουφηξιά από ένα τσιγάρο μετά τη δουλειά του, όταν για δεύτερη φορά πρόσεξε μια ξαφνική αλλαγή στην όρασή του. Τώρα πια είχε βάλει τελικά τη ζωή του σε κάποιο δρόμο, είχε εξασφαλίσει έναν βαθμό στην ιεραρχία, είχε ξεκινήσει την δημιουργία μιας οικογένειας, είχε οικοδομήσει μια σταδιοδρομία και είχε καταφέρει να θάψει το παρελθόν του. Κατά καιρούς βέβαια αγωνιζόταν να διαβάσει τις γραμματοσειρές με ψιλά γράμματα, ιδιαίτερα αργά το βράδυ, και εμφάνιζε σημάδια αποπροσανατολισμού στις σημάνσεις των λωρίδων κυκλοφορίας, ιδιαίτερα όταν υπήρχε συννεφιά. («Και όταν μύριζα μαριχουάνα, έπαιρνα τα βουνά,» είπε.) Αλλά ακόμα και αν η εσωτερική ζωή του ήταν παραμορφωμένη, ελάχιστοι -ούτε καν η γυναίκα του- ήσαν σε θέση να το αντιληφθούν. Μέχρι, θυμάται, «ξαφνικά, έγινε ένα κλικ.»
Εκείνο που συνέβη στην συνέχεια ήταν μια θολούρα. «Τα οράματα επεκτάθηκαν σαν κάποιος να είχε ανέβασε την ένταση», λέει. «Αμέσως ξαναγύρισα σε κατάσταση πανικού, σα να έκανα μία συναισθηματική βόλτα με το roller-coaster όπως τότε στο κολέγιο.» Οι κρίσεις πανικού που είχαν εξαφανιστεί, με μιας αναζωπυρώθηκαν. «Έμεινα εκτός δουλειάς για μια εβδομάδα», λέει. Άρχισε να φοβάται – όπως ίσως και πολλοί άλλοι με ψυχικές νόσους- ότι το φάσμα της τρέλας θα μπορούσε να ενταθεί απροειδοποίητα και ότι, «ποτέ δεν θα κατάφερνα να απαλλαγώ.»
πηγή: newyorker
Μετάφραση, απόδοση: Μαρία Μαρκοπούλου, Γρηγόρης Δεούδης
Επιμέλεια μετάφρασης: Γρηγόρης Δεούδης
Ετικέτες: ειδήσεις, ενθεογόνα, HPPD, Διαταραχή Επίμονης Παραισθησιογόνου Αντίληψης, Hallucinogen persisting perception disorder ψυχοδηλωτικά
