Κατηγορία: Ειδήσεις
Η εντροπία είναι μια αδιάστατη ποσότητα που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της αβεβαιότητας σχετικά με την κατάσταση ενός συστήματος, αλλά μπορεί επίσης να υποδηλώνει φυσικές ιδιότητες, όπου η υψηλή εντροπία είναι συνώνυμη με την υψηλή διαταραχή. Η εντροπία εφαρμόζεται εδώ στο πλαίσιο των καταστάσεων της συνείδησης και των συναφών νευροδυναμικών τους, με ιδιαίτερη έμφαση στην κατάσταση υπό την επήρεια ψυχοδηλωτικών. Η κατάσταση υπό την επήρεια ψυχοδηλωτικών θεωρείται πρότυπο μιας πρωτόγονης ή πρωτογενούς κατάστασης της συνείδησης που προηγήθηκε της ανάπτυξης του σύγχρονου, ενήλικου, ανθρώπου, της φυσιολογικής συνείδησης σε αφύπνιση.
Με βάση τα δεδομένα νευροαπεικόνισης με ψιλοκυβίνη, μια κλασική ψυχοδηλωτική ουσία, υποστηρίζεται ότι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό των «πρωτογενών καταστάσεων» είναι αυξημένη εντροπία σε ορισμένες πτυχές της λειτουργίας του εγκεφάλου, όπως το ρεπερτόριο των λειτουργικών μοτίβων συνδεσιμότητας που σχηματίζονται και διασπώνται στο πέρασμα του χρόνου. Πράγματι, δεδομένου ότι υπάρχει ένα μεγαλύτερο ρεπερτόριο μοτίβων συνδεσιμότητας στις υπό των ψυχοδηλωτικών ουσιών καταστάσεις από ό,τι στην κανονική συνείδηση εγρήγορσης, αυτό σημαίνει ότι οι πρωτογενείς καταστάσεις μπορούν να παρουσιάζουν «κρισιμότητα», δηλαδή, την ιδιότητα να ισορροπούν σε ένα «κρίσιμο» σημείο σε μια μεταβατική ζώνη μεταξύ τάξης και αταξίας, όπου ορισμένα φαινόμενα όπως η ισχύς των νόμων κλιμάκωσης εμφανίζονται.
Επιπλέον, εάν οι πρωτογενείς καταστάσεις είναι ζωτικής σημασίας, τότε αυτό δείχνει ότι η εντροπία καταστέλλεται στην κανονική αφυπνισμένη συνείδηση, πράγμα που σημαίνει ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί ελαφρώς κάτω από τη ζώνη κρισιμότητας. Υποστηρίζεται ότι αυτή η καταστολή της εντροπίας εφοδιάζει την κανονική αφυπνισμένη συνείδηση με περιορισμένη ποιότητα και συναφείς μεταγνωστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της δοκιμής-πραγματικότητας και της αυτογνωσίας.
Προτείνεται επίσης ότι η είσοδος σε πρωτογενείς καταστάσεις εξαρτάται από την κατάρρευση της συνήθως εξαιρετικά οργανωμένης δραστηριότητας εντός του δικτύου προεπιλεγμένης λειτουργίας (ΔΠΛ) και μια αποσύνδεση μεταξύ του ΔΠΛ και του έσω κροταφικού λοβού (που είναι συνήθως αισθητά συζευγμένα). Αυτές οι υποθέσεις μπορούν να ελεγχθούν εξετάζοντας την εγκεφαλική δραστηριότητα και την συναφή γνωστική λειτουργία σε άλλες υποψήφιες πρωτογενείς καταστάσεις, όπως στον ύπνο REM (ταχεία κίνηση των ματιών) και στις αρχές της πρώιμης ψύχωσης και της σύγκρισης αυτών με μη πρωτογενείς καταστάσεις, όπως η κανονική αφυπνισμένη συνείδηση και η αναισθητοποιημένη κατάσταση.
Στον πυρήνα της, η υπόθεση του εντροπικού εγκεφάλου προτείνει ότι η ποιότητα κάθε κατάστασης συνείδησης εξαρτάται από την εντροπία του συστήματος[1] που μετράται με τις βασικές παραμέτρους της λειτουργίας του εγκεφάλου. Η εντροπία είναι ένα ισχυρό εργαλείο επεξήγησης για τη γνωστική νευροεπιστήμη (cognitive neuroscience), δεδομένου ότι παρέχει ένα ποσοτικό δείκτη της τυχαιότητας ή διαταραχής ενός δυναμικού συστήματος, ενώ ταυτόχρονα περιγράφει τον ενημερωτικό χαρακτήρα, δηλαδή, την αβεβαιότητά μας για την κατάσταση του συστήματος στην περίπτωση δειγματοληψίας σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή.
Όταν εφαρμόζεται στο πλαίσιο του εγκεφάλου, αυτό μας επιτρέπει να κάνουμε μια μετάφραση μεταξύ των μηχανιστικών και των ποιοτικών ιδιοτήτων. Έτσι, σύμφωνα με την αρχή αυτή, η αυξημένη υποκειμενική αβεβαιότητα ή «αμηχανία» συνοδεύει της καταστάσεις της αυξημένης εντροπίας του συστήματος.
Αυτές οι ιδέες συνάδουν με την αρχή της ελεύθερης ενέργειας του Karl Friston[2] και τους αναγνώστες που ενδιαφέρονται για την Μπεϋζιανή συμπερασματολογία και τους μηχανισμούς μέσω των οποίων ο εγκέφαλος πιθανολογείται ότι ελαχιστοποιεί την ελεύθερη ενέργεια/αιφνιδιασμό.(Friston 2010)
Η εντροπία του συστήματος, όπως αυτή εφαρμόζεται στον εγκέφαλο, συνδέεται με ένα άλλο τρέχον καυτό-θέμα στη γνωσιακή νευροεπιστήμη, συγκεκριμένα την «αυτο-οργανωμένη κρισιμότητα»[3] (Chialvo και συνεργάτες, 2007). Το φαινόμενο της αυτο-οργανωμένης κρισιμότητας αναφέρεται στο πώς ένα πολύπλοκο σύστημα (δηλαδή, ένα σύστημα αποτελούμενο από πολλές μονάδες που εμφανίζει αναδυόμενες ιδιότητες σε παγκόσμιο επίπεδο πέραν όσων εμπλέκονται με τις επιμέρους μονάδες του) απωθημένο από την ισορροπία από μια κανονική εισροή ενέργειας, αρχίζει να παρουσιάζει ενδιαφέρουσες ιδιότητες μόλις φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο σε μια σχετικά στενή ζώνη μετάβασης μεταξύ των δύο άκρων του συστήματος τάξης και χάους.
Τρεις ιδιότητες που εμφανίζονται από τα κρίσιμα συστήματα που είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την παρούσα εργασία είναι οι εξής: (1) το μέγιστο αριθμό των «μετασταθών» ή παροδικά σταθερών καταστάσεων (Tognoli και Kelso, 2014), (2) μέγιστη ευαισθησία σε διαταραχές, και (3) μία τάση για τύπου-αλληλουχίας διαδικασίες που διαδίδονται σε όλο το σύστημα, κάτι που αναφέρεται ως «χιονοστιβάδες» (Beggs and Plenz, 2003).
Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η δραστηριότητα του εγκεφάλου, όπως και μεγάλο μέρος της φύσης, εμφανίζει κρίσιμη συμπεριφορά (Beggs και Plenz, 2003) και αυτό θέτει ορισμένα ενδιαφέροντα ερωτήματα: για παράδειγμα, παρουσιάζει η εγκεφαλική δραστηριότητα των υγιών ενήλικων ανθρώπων χαρακτηριστικά κρισιμότητας κατά την κανονική αφυπνισμένη συνείδηση, ή μήπως υπάρχουν άλλες καταστάσεις της συνείδησης κατά τις οποίες τα χαρακτηριστικά αυτά είναι ακόμα πιο έντονα εκεί;
Ένα άλλο σημαντικό θέμα που καλύπτεται στο παρόν έγγραφο είναι το ψυχαναλυτικό μοντέλο της δομής του νου (δηλαδή, η «μεταψυχολογία» του Φρόιντ). Συγκεκριμένα, θα συζητήσουμε μερικές από τις πιο θεμελιώδεις έννοιες της φροϋδικής μεταψυχολογίας, με ιδιαίτερη έμφαση στο εγώ[4]. Έχουμε επικεντρωθεί στο εγώ, διότι είναι μια μια τις λιγότερο αφηρημένες έννοιες του Φρόιντ και πιθανολογείται ότι η αποσύνθεσή του είναι απαραίτητη για την εμφάνιση των πρωτογενών καταστάσεων.
Το εγώ μπορεί να οριστεί ως μια αίσθηση κατοχής μιας αμετάβλητης ταυτότητας και προσωπικότητας· πιο απλά είναι «η αίσθηση του εαυτού.» Κυρίως ωστόσο, στην Φροϋδική μεταψυχολογία, το εγώ δεν είναι απλά μια (υψηλού επιπέδου) αίσθηση της εαυτότητας· είναι ένα θεμελιώδες σύστημα που λειτουργεί σε ανταγωνισμό και συνεργασία με άλλες διαδικασίες στο νου για να καθορίσει την ποιότητα της συνείδησης. Είναι επειδή ο Φρόιντ περιέγραψε «το εγώ» κατ' αυτή τη μηχανιστική έννοια ότι μπορεί να θεωρηθεί ως χρήσιμο συμπλήρωμα για την πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη έννοια του «εαυτού». Ουσιαστικά, οι όροι «εγώ» και «εαυτός» είναι συνώνυμοι, με τη διαφορά ότι το «εγώ» έχει ένα υπόβαθρο στην Φροϋδική μεταψυχολογία.
Τέλος, το από κοινού θέμα που συνδέει όλα τα παραπάνω και προσφέρει μια μοναδική δυνατότητα για την εμπειρική μελέτη τους είναι η κατάσταση υπό την επήρεια των ψυχοδηλωτικών ουσιών. Στην ενότητα που ακολουθεί, τασσόμαστε υπέρ της έρευνας με τις ψυχοτρόπες ουσίες διότι προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες για την ανάπτυξη πτυχών της ψυχαναλυτικής θεωρίας και για τη μελέτη της ανθρώπινης συνείδησης γενικότερα. Επικαλούμενος πρόσφατα ευρήματα νευροαπεικόνισης που αφορούν το κλασικό ψυχοδηλωτικό ψιλοκυβίνη, η κατάσταση υπό την επήρεια ψυχοτρόπων ουσιών περιγράφεται ως μια πρωτότυπη υψηλής εντροπίας κατάσταση της συνείδησης (δηλαδή, υψηλότερη από την κανονική αφυπνισμένη συνείδηση). Κατά ένα αξιοπερίεργο τρόπο, παρουσιάζουμε ενδείξεις ότι ο εγκέφαλος εμφανίζει περισσότερα από τα χαρακτηριστικά της κρισιμότητας στις καταστάσεις υπό την επήρεια ψυχοδηλωτικών από ό,τι ανακύπτουν κατά τη διάρκεια της κανονικής αφυπνισμένης συνείδησης. Επιπλέον, αυτό οδηγεί στην πρόταση ότι ο εγκέφαλος των σύγχρονων ενήλικων ανθρώπων διαφέρει από αυτόν των πλησιέστερα εξελιγμένων προγόνων του, λόγω της εκτεταμένης ικανότητας για την καταστολή της εντροπίας, πράγμα που σημαίνει ότι το σύστημα (δηλαδή, ο εγκέφαλος) αποκλίνει από την ορθή κρισιμότητα προς μια κατάσταση ελαφράς υπο-κρισιμότητας.
Το ψυχολογικό ομόλογο της διαδικασίας αυτής είναι η ανάπτυξη ενός ώριμου εγώ[5] και συναφείς μεταγνωστικές λειτουργίες (βλ. παρακάτω για τους σχετικούς ορισμούς αυτών των όρων). Συγκεκριμένα, προτείνουμε ότι εντός του δικτύου-προεπιλεγμένης-λειτουργίας (ΔΠΛ)[6] της λειτουργικής συνδεσιμότητας σε φάση-ανάπαυσης (RSFC)[7] και της αυθόρμητης, σύγχρονης δραστηριότητας ταλάντωσης στον οπίσθιο φλοιό του προσαγωγίου (PCC), κυρίως στην συχνότητα εγκεφαλικών κυμάτων άλφα (8-13 Hz), μπορούν να αντιμετωπίζονται ως τα νευρωνικά σύστοιχα της «ακεραιότητας του εγώ.» Τα στοιχεία που υποστηρίζουν τις υποθέσεις αυτές συζητούνται κατά τις επόμενες παραγράφους.
Πριν ξεκινήσουμε, είναι σημαντικό να αναφερθώ σε ένα αρχικό σημείο πιθανής ασάφειας. Η άποψη που εκφράζεται εδώ είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος εμφανίζει μεγαλύτερη εντροπία σε σχέση με άλλα μέλη του ζωικού βασιλείου, το οποίο είναι ισοδύναμο με το να πούμε ότι ο ανθρώπινος νους έχει μεγαλύτερο ρεπερτόριο των πιθανών νοητικών καταστάσεων από τα κατώτερα ζώα (βλέπε κατωτέρω θεωρία ενσωμάτωσης πληροφοριών της συνείδησης του Giulio Tononi). Έτσι, αν αναφερθούμε στην ανθρώπινη εξέλιξη πέρα από τους πιο στενούς επιζήσαντες συγγενείς μας, τότε θα ήταν παραπλανητικό να λέγαμε ότι η καταστολή της εντροπίας είναι η καθοριστική ιδιότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου, πράγματι, θα μπορούσε να είναι πιο ακριβές να μιλάμε για επέκταση της εντροπίας. Η εξέλιξη της ανθρώπινης συνείδησης μπορεί να έχει συμβεί μέσα από μια διαδικασία σχετικά ταχέων επεκτάσεων της εντροπίας (με ταυτόχρονη αύξηση της διαταραχής του συστήματος) ακολουθούμενη από καταστολή της εντροπίας (ή αναδιοργάνωση του συστήματος και κατάπτωση). Έτσι, η πρόταση ότι η κανονική αφυπνισμένη συνείδηση σε υγιείς ενήλικες, σύγχρονους ανθρώπους εξαρτάται από την καταστολή της εντροπίας σημαίνει ότι υπήρχε μια κατάσταση σχετικά πλησίον αυτής (π.χ., στον αρχαϊκό homo sapiens-και σε βρέφη), στα οποία η εντροπία ήταν σχετικά αυξημένη, όπως είναι σε πρωτογενείς καταστάσεις. Το θέμα είναι ότι ο εγκέφαλος των ενήλικων σύγχρονων ανθρώπων βρίσκεται σε φάση κατάπτωσης παρά σε φάση επέκτασης.
Το 1953, ο Βρετανός ψυχίατρος και ερευνητής Χάμφρι Όσμοντ διερευνούσε τα ψυχωσικομιμητικά αποτελέσματα της μεσκαλίνης, μιας ψυχοδηλωτικής ουσίας που προέρχεται από τον κάκτο πεγιότ. Ο Βρετανός συγγραφέας Άλντους Χάξλεϋ έμαθε για την εργασία του 'Οσμοντ και ξεκίνησε αυτομάτως μια αλληλογραφία μαζί του, ζητώντας από τον Όσμοντ να εποπτεύσει μια προσωπική ψυχεδελική εμπειρία. Η μετέπειτα εμπειρία του Χάξλεϊ με τη μεσκαλίνη θα γίνει το αντικείμενο του διάσημου βιβλίου του «Oι πύλες της αντίληψης» (Huxley, 1954). Όπως και πολλοί άλλοι πριν και μετά από αυτόν, ο Χάξλεϊ είχε επηρεαστεί βαθύτατα από τις εμπειρίες του με τα ψυχοδηλωτικά και το 1956 αναζήτησε μαζί με τον Όσμοντ έναν ικανοποιητικό όρο για αυτή την κατηγορία ουσιών. Εκείνη την εποχή, οι όροι «ψυχωσικομιμητικά» και «παραισθησιογόνα» ήταν δημοφιλείς, αλλά και οι δύο άνδρες θεώρησαν ότι αυτοί αναφέρονται σε απλές πτυχές της εμπειρίας αυτών των ουσιών και όχι στον ουσιαστικό τους χαρακτήρα. Ο Χάξλεϋ πρότεινε τον όρο "phanerothyme," (φανεροθυμία) θέλοντας να προσδιορίσει την «ανάδειξη του πνεύματος ή της ψυχής» (Huxley et al., 1977), και ο Όσμοντ προσέφερε τον όρο «ψυχοδηλωτικό» από τις λέξεις για τον «νου» ή «ψυχή», που συνολικά σημαίνει «το προς εκδήλωση». Ενώ ήταν ο όρος του Όσμοντ «ψυχοδηλωτικό» που ταίριαζε καλύτερα και οι δύο άνδρες αναζητούσαν μια λέξη που θα μπορούσε να υποδηλώσει την ίδια βασική ιδιότητα, δηλαδή, την ικανότητα των ψυχοδηλωτικών να διατρανώσουν τις άδηλες πτυχές του νου.
(μετάφραση σε εξέλιξη!)
Πρώτη μη-μεταφρασμένη φράση της παρακάτω πρωτότυπης εργασίας: "In 1943, Swiss chemist Albert Hofmann discovered"
Μετάφραση, απόδοση, επιμέλεια: Γρηγόρης Δεούδης για το preludiance
Συντάκτης: Grigoris Deoudis Ετικέτες: ειδήσεις, εντροπία, εγκέφαλος, έρευνα, ψυχοδηλωτικά
Η εντροπία είναι μια αδιάστατη ποσότητα που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της αβεβαιότητας σχετικά με την κατάσταση ενός συστήματος, αλλά μπορεί επίσης να υποδηλώνει φυσικές ιδιότητες, όπου η υψηλή εντροπία είναι συνώνυμη με την υψηλή διαταραχή. Η εντροπία εφαρμόζεται εδώ στο πλαίσιο των καταστάσεων της συνείδησης και των συναφών νευροδυναμικών τους, με ιδιαίτερη έμφαση στην κατάσταση υπό την επήρεια ψυχοδηλωτικών. Η κατάσταση υπό την επήρεια ψυχοδηλωτικών θεωρείται πρότυπο μιας πρωτόγονης ή πρωτογενούς κατάστασης της συνείδησης που προηγήθηκε της ανάπτυξης του σύγχρονου, ενήλικου, ανθρώπου, της φυσιολογικής συνείδησης σε αφύπνιση.
Με βάση τα δεδομένα νευροαπεικόνισης με ψιλοκυβίνη, μια κλασική ψυχοδηλωτική ουσία, υποστηρίζεται ότι το κυρίαρχο χαρακτηριστικό των «πρωτογενών καταστάσεων» είναι αυξημένη εντροπία σε ορισμένες πτυχές της λειτουργίας του εγκεφάλου, όπως το ρεπερτόριο των λειτουργικών μοτίβων συνδεσιμότητας που σχηματίζονται και διασπώνται στο πέρασμα του χρόνου. Πράγματι, δεδομένου ότι υπάρχει ένα μεγαλύτερο ρεπερτόριο μοτίβων συνδεσιμότητας στις υπό των ψυχοδηλωτικών ουσιών καταστάσεις από ό,τι στην κανονική συνείδηση εγρήγορσης, αυτό σημαίνει ότι οι πρωτογενείς καταστάσεις μπορούν να παρουσιάζουν «κρισιμότητα», δηλαδή, την ιδιότητα να ισορροπούν σε ένα «κρίσιμο» σημείο σε μια μεταβατική ζώνη μεταξύ τάξης και αταξίας, όπου ορισμένα φαινόμενα όπως η ισχύς των νόμων κλιμάκωσης εμφανίζονται.
Επιπλέον, εάν οι πρωτογενείς καταστάσεις είναι ζωτικής σημασίας, τότε αυτό δείχνει ότι η εντροπία καταστέλλεται στην κανονική αφυπνισμένη συνείδηση, πράγμα που σημαίνει ότι ο εγκέφαλος λειτουργεί ελαφρώς κάτω από τη ζώνη κρισιμότητας. Υποστηρίζεται ότι αυτή η καταστολή της εντροπίας εφοδιάζει την κανονική αφυπνισμένη συνείδηση με περιορισμένη ποιότητα και συναφείς μεταγνωστικές λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της δοκιμής-πραγματικότητας και της αυτογνωσίας.
Προτείνεται επίσης ότι η είσοδος σε πρωτογενείς καταστάσεις εξαρτάται από την κατάρρευση της συνήθως εξαιρετικά οργανωμένης δραστηριότητας εντός του δικτύου προεπιλεγμένης λειτουργίας (ΔΠΛ) και μια αποσύνδεση μεταξύ του ΔΠΛ και του έσω κροταφικού λοβού (που είναι συνήθως αισθητά συζευγμένα). Αυτές οι υποθέσεις μπορούν να ελεγχθούν εξετάζοντας την εγκεφαλική δραστηριότητα και την συναφή γνωστική λειτουργία σε άλλες υποψήφιες πρωτογενείς καταστάσεις, όπως στον ύπνο REM (ταχεία κίνηση των ματιών) και στις αρχές της πρώιμης ψύχωσης και της σύγκρισης αυτών με μη πρωτογενείς καταστάσεις, όπως η κανονική αφυπνισμένη συνείδηση και η αναισθητοποιημένη κατάσταση.
Εισαγωγή
Ο κύριος στόχος αυτής της εργασίας είναι να εισαγάγει μια νέα θεωρία των καταστάσεων συνείδησης που ενσωματώνουν τις αρχές της φυσικής, της νευροβιολογίας και της ψυχανάλυσης. Η θεωρία έχει ως στόχο να βοηθήσει την κατανόησή μας για τη σύνθεση του ανθρώπινου νου, την αντιμετώπιση ερωτημάτων όπως: «πώς η κανονική αφυπνισμένη συνείδηση των υγιών ενήλικων ατόμων σχετίζεται με άλλες καταστάσεις συνείδησης;» «πώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος διατηρηθεί την κανονική κατάσταση αφυπνισμένης συνείδησης;» και «τι συμβαίνει με τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου όταν συμβαίνουν μη συνήθεις καταστάσεις, όπως ο ύπνος στη φάση REM/στην ονειροπόληση, στην πρώιμη ψύχωση και στην κατάσταση υπό την επήρεια ψυχοδηλωτικών ουσιών;»Στον πυρήνα της, η υπόθεση του εντροπικού εγκεφάλου προτείνει ότι η ποιότητα κάθε κατάστασης συνείδησης εξαρτάται από την εντροπία του συστήματος[1] που μετράται με τις βασικές παραμέτρους της λειτουργίας του εγκεφάλου. Η εντροπία είναι ένα ισχυρό εργαλείο επεξήγησης για τη γνωστική νευροεπιστήμη (cognitive neuroscience), δεδομένου ότι παρέχει ένα ποσοτικό δείκτη της τυχαιότητας ή διαταραχής ενός δυναμικού συστήματος, ενώ ταυτόχρονα περιγράφει τον ενημερωτικό χαρακτήρα, δηλαδή, την αβεβαιότητά μας για την κατάσταση του συστήματος στην περίπτωση δειγματοληψίας σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή.
Όταν εφαρμόζεται στο πλαίσιο του εγκεφάλου, αυτό μας επιτρέπει να κάνουμε μια μετάφραση μεταξύ των μηχανιστικών και των ποιοτικών ιδιοτήτων. Έτσι, σύμφωνα με την αρχή αυτή, η αυξημένη υποκειμενική αβεβαιότητα ή «αμηχανία» συνοδεύει της καταστάσεις της αυξημένης εντροπίας του συστήματος.
Αυτές οι ιδέες συνάδουν με την αρχή της ελεύθερης ενέργειας του Karl Friston[2] και τους αναγνώστες που ενδιαφέρονται για την Μπεϋζιανή συμπερασματολογία και τους μηχανισμούς μέσω των οποίων ο εγκέφαλος πιθανολογείται ότι ελαχιστοποιεί την ελεύθερη ενέργεια/αιφνιδιασμό.(Friston 2010)
Η εντροπία του συστήματος, όπως αυτή εφαρμόζεται στον εγκέφαλο, συνδέεται με ένα άλλο τρέχον καυτό-θέμα στη γνωσιακή νευροεπιστήμη, συγκεκριμένα την «αυτο-οργανωμένη κρισιμότητα»[3] (Chialvo και συνεργάτες, 2007). Το φαινόμενο της αυτο-οργανωμένης κρισιμότητας αναφέρεται στο πώς ένα πολύπλοκο σύστημα (δηλαδή, ένα σύστημα αποτελούμενο από πολλές μονάδες που εμφανίζει αναδυόμενες ιδιότητες σε παγκόσμιο επίπεδο πέραν όσων εμπλέκονται με τις επιμέρους μονάδες του) απωθημένο από την ισορροπία από μια κανονική εισροή ενέργειας, αρχίζει να παρουσιάζει ενδιαφέρουσες ιδιότητες μόλις φτάσει σε ένα κρίσιμο σημείο σε μια σχετικά στενή ζώνη μετάβασης μεταξύ των δύο άκρων του συστήματος τάξης και χάους.
Τρεις ιδιότητες που εμφανίζονται από τα κρίσιμα συστήματα που είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την παρούσα εργασία είναι οι εξής: (1) το μέγιστο αριθμό των «μετασταθών» ή παροδικά σταθερών καταστάσεων (Tognoli και Kelso, 2014), (2) μέγιστη ευαισθησία σε διαταραχές, και (3) μία τάση για τύπου-αλληλουχίας διαδικασίες που διαδίδονται σε όλο το σύστημα, κάτι που αναφέρεται ως «χιονοστιβάδες» (Beggs and Plenz, 2003).
Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η δραστηριότητα του εγκεφάλου, όπως και μεγάλο μέρος της φύσης, εμφανίζει κρίσιμη συμπεριφορά (Beggs και Plenz, 2003) και αυτό θέτει ορισμένα ενδιαφέροντα ερωτήματα: για παράδειγμα, παρουσιάζει η εγκεφαλική δραστηριότητα των υγιών ενήλικων ανθρώπων χαρακτηριστικά κρισιμότητας κατά την κανονική αφυπνισμένη συνείδηση, ή μήπως υπάρχουν άλλες καταστάσεις της συνείδησης κατά τις οποίες τα χαρακτηριστικά αυτά είναι ακόμα πιο έντονα εκεί;
Ένα άλλο σημαντικό θέμα που καλύπτεται στο παρόν έγγραφο είναι το ψυχαναλυτικό μοντέλο της δομής του νου (δηλαδή, η «μεταψυχολογία» του Φρόιντ). Συγκεκριμένα, θα συζητήσουμε μερικές από τις πιο θεμελιώδεις έννοιες της φροϋδικής μεταψυχολογίας, με ιδιαίτερη έμφαση στο εγώ[4]. Έχουμε επικεντρωθεί στο εγώ, διότι είναι μια μια τις λιγότερο αφηρημένες έννοιες του Φρόιντ και πιθανολογείται ότι η αποσύνθεσή του είναι απαραίτητη για την εμφάνιση των πρωτογενών καταστάσεων.
Το εγώ μπορεί να οριστεί ως μια αίσθηση κατοχής μιας αμετάβλητης ταυτότητας και προσωπικότητας· πιο απλά είναι «η αίσθηση του εαυτού.» Κυρίως ωστόσο, στην Φροϋδική μεταψυχολογία, το εγώ δεν είναι απλά μια (υψηλού επιπέδου) αίσθηση της εαυτότητας· είναι ένα θεμελιώδες σύστημα που λειτουργεί σε ανταγωνισμό και συνεργασία με άλλες διαδικασίες στο νου για να καθορίσει την ποιότητα της συνείδησης. Είναι επειδή ο Φρόιντ περιέγραψε «το εγώ» κατ' αυτή τη μηχανιστική έννοια ότι μπορεί να θεωρηθεί ως χρήσιμο συμπλήρωμα για την πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη έννοια του «εαυτού». Ουσιαστικά, οι όροι «εγώ» και «εαυτός» είναι συνώνυμοι, με τη διαφορά ότι το «εγώ» έχει ένα υπόβαθρο στην Φροϋδική μεταψυχολογία.
Τέλος, το από κοινού θέμα που συνδέει όλα τα παραπάνω και προσφέρει μια μοναδική δυνατότητα για την εμπειρική μελέτη τους είναι η κατάσταση υπό την επήρεια των ψυχοδηλωτικών ουσιών. Στην ενότητα που ακολουθεί, τασσόμαστε υπέρ της έρευνας με τις ψυχοτρόπες ουσίες διότι προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες για την ανάπτυξη πτυχών της ψυχαναλυτικής θεωρίας και για τη μελέτη της ανθρώπινης συνείδησης γενικότερα. Επικαλούμενος πρόσφατα ευρήματα νευροαπεικόνισης που αφορούν το κλασικό ψυχοδηλωτικό ψιλοκυβίνη, η κατάσταση υπό την επήρεια ψυχοτρόπων ουσιών περιγράφεται ως μια πρωτότυπη υψηλής εντροπίας κατάσταση της συνείδησης (δηλαδή, υψηλότερη από την κανονική αφυπνισμένη συνείδηση). Κατά ένα αξιοπερίεργο τρόπο, παρουσιάζουμε ενδείξεις ότι ο εγκέφαλος εμφανίζει περισσότερα από τα χαρακτηριστικά της κρισιμότητας στις καταστάσεις υπό την επήρεια ψυχοδηλωτικών από ό,τι ανακύπτουν κατά τη διάρκεια της κανονικής αφυπνισμένης συνείδησης. Επιπλέον, αυτό οδηγεί στην πρόταση ότι ο εγκέφαλος των σύγχρονων ενήλικων ανθρώπων διαφέρει από αυτόν των πλησιέστερα εξελιγμένων προγόνων του, λόγω της εκτεταμένης ικανότητας για την καταστολή της εντροπίας, πράγμα που σημαίνει ότι το σύστημα (δηλαδή, ο εγκέφαλος) αποκλίνει από την ορθή κρισιμότητα προς μια κατάσταση ελαφράς υπο-κρισιμότητας.
Το ψυχολογικό ομόλογο της διαδικασίας αυτής είναι η ανάπτυξη ενός ώριμου εγώ[5] και συναφείς μεταγνωστικές λειτουργίες (βλ. παρακάτω για τους σχετικούς ορισμούς αυτών των όρων). Συγκεκριμένα, προτείνουμε ότι εντός του δικτύου-προεπιλεγμένης-λειτουργίας (ΔΠΛ)[6] της λειτουργικής συνδεσιμότητας σε φάση-ανάπαυσης (RSFC)[7] και της αυθόρμητης, σύγχρονης δραστηριότητας ταλάντωσης στον οπίσθιο φλοιό του προσαγωγίου (PCC), κυρίως στην συχνότητα εγκεφαλικών κυμάτων άλφα (8-13 Hz), μπορούν να αντιμετωπίζονται ως τα νευρωνικά σύστοιχα της «ακεραιότητας του εγώ.» Τα στοιχεία που υποστηρίζουν τις υποθέσεις αυτές συζητούνται κατά τις επόμενες παραγράφους.
Πριν ξεκινήσουμε, είναι σημαντικό να αναφερθώ σε ένα αρχικό σημείο πιθανής ασάφειας. Η άποψη που εκφράζεται εδώ είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος εμφανίζει μεγαλύτερη εντροπία σε σχέση με άλλα μέλη του ζωικού βασιλείου, το οποίο είναι ισοδύναμο με το να πούμε ότι ο ανθρώπινος νους έχει μεγαλύτερο ρεπερτόριο των πιθανών νοητικών καταστάσεων από τα κατώτερα ζώα (βλέπε κατωτέρω θεωρία ενσωμάτωσης πληροφοριών της συνείδησης του Giulio Tononi). Έτσι, αν αναφερθούμε στην ανθρώπινη εξέλιξη πέρα από τους πιο στενούς επιζήσαντες συγγενείς μας, τότε θα ήταν παραπλανητικό να λέγαμε ότι η καταστολή της εντροπίας είναι η καθοριστική ιδιότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου, πράγματι, θα μπορούσε να είναι πιο ακριβές να μιλάμε για επέκταση της εντροπίας. Η εξέλιξη της ανθρώπινης συνείδησης μπορεί να έχει συμβεί μέσα από μια διαδικασία σχετικά ταχέων επεκτάσεων της εντροπίας (με ταυτόχρονη αύξηση της διαταραχής του συστήματος) ακολουθούμενη από καταστολή της εντροπίας (ή αναδιοργάνωση του συστήματος και κατάπτωση). Έτσι, η πρόταση ότι η κανονική αφυπνισμένη συνείδηση σε υγιείς ενήλικες, σύγχρονους ανθρώπους εξαρτάται από την καταστολή της εντροπίας σημαίνει ότι υπήρχε μια κατάσταση σχετικά πλησίον αυτής (π.χ., στον αρχαϊκό homo sapiens-και σε βρέφη), στα οποία η εντροπία ήταν σχετικά αυξημένη, όπως είναι σε πρωτογενείς καταστάσεις. Το θέμα είναι ότι ο εγκέφαλος των ενήλικων σύγχρονων ανθρώπων βρίσκεται σε φάση κατάπτωσης παρά σε φάση επέκτασης.
Η Αξία Ερευνών στα Ψυχοδηλωτικά
«Δεν φαίνεται να είναι υπερβολή να πούμε ότι τα ψυχοδηλωτικά, που χρησιμοποιούνται υπεύθυνα και με την κατάλληλη προσοχή, θα είναι για την ψυχιατρική, ό,τι είναι το μικροσκόπιο για τη βιολογία και την ιατρική ή ότι το τηλεσκόπιο είναι για την αστρονομία. Τα εργαλεία αυτά καθιστούν δυνατή τη μελέτη σημαντικών διαδικασιών που υπό κανονικές συνθήκες δεν είναι διαθέσιμες για άμεση παρατήρηση.» — Στανισλάβ Γκροφ M.D., Ph.D., 1980
Το 1953, ο Βρετανός ψυχίατρος και ερευνητής Χάμφρι Όσμοντ διερευνούσε τα ψυχωσικομιμητικά αποτελέσματα της μεσκαλίνης, μιας ψυχοδηλωτικής ουσίας που προέρχεται από τον κάκτο πεγιότ. Ο Βρετανός συγγραφέας Άλντους Χάξλεϋ έμαθε για την εργασία του 'Οσμοντ και ξεκίνησε αυτομάτως μια αλληλογραφία μαζί του, ζητώντας από τον Όσμοντ να εποπτεύσει μια προσωπική ψυχεδελική εμπειρία. Η μετέπειτα εμπειρία του Χάξλεϊ με τη μεσκαλίνη θα γίνει το αντικείμενο του διάσημου βιβλίου του «Oι πύλες της αντίληψης» (Huxley, 1954). Όπως και πολλοί άλλοι πριν και μετά από αυτόν, ο Χάξλεϊ είχε επηρεαστεί βαθύτατα από τις εμπειρίες του με τα ψυχοδηλωτικά και το 1956 αναζήτησε μαζί με τον Όσμοντ έναν ικανοποιητικό όρο για αυτή την κατηγορία ουσιών. Εκείνη την εποχή, οι όροι «ψυχωσικομιμητικά» και «παραισθησιογόνα» ήταν δημοφιλείς, αλλά και οι δύο άνδρες θεώρησαν ότι αυτοί αναφέρονται σε απλές πτυχές της εμπειρίας αυτών των ουσιών και όχι στον ουσιαστικό τους χαρακτήρα. Ο Χάξλεϋ πρότεινε τον όρο "phanerothyme," (φανεροθυμία) θέλοντας να προσδιορίσει την «ανάδειξη του πνεύματος ή της ψυχής» (Huxley et al., 1977), και ο Όσμοντ προσέφερε τον όρο «ψυχοδηλωτικό» από τις λέξεις για τον «νου» ή «ψυχή», που συνολικά σημαίνει «το προς εκδήλωση». Ενώ ήταν ο όρος του Όσμοντ «ψυχοδηλωτικό» που ταίριαζε καλύτερα και οι δύο άνδρες αναζητούσαν μια λέξη που θα μπορούσε να υποδηλώσει την ίδια βασική ιδιότητα, δηλαδή, την ικανότητα των ψυχοδηλωτικών να διατρανώσουν τις άδηλες πτυχές του νου.
(μετάφραση σε εξέλιξη!)
Πρώτη μη-μεταφρασμένη φράση της παρακάτω πρωτότυπης εργασίας: "In 1943, Swiss chemist Albert Hofmann discovered"
Μετάφραση, απόδοση, επιμέλεια: Γρηγόρης Δεούδης για το preludiance
Συντάκτης: Grigoris Deoudis Ετικέτες: ειδήσεις, εντροπία, εγκέφαλος, έρευνα, ψυχοδηλωτικά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου